اگزمای دست چیست؟

اگزما یا درماتیت دست یک بیماری شایع، طول کشنده و آزاردهنده است. حدود 10 درصد از افراد به آن مبتلا می‌شوند. علل مختلف ژنتیکی، آلرژن های تماسی  و مواد محرک در ایجاد آن دخالت دارند. در بسیاری موارد شناختن یک علت مشخص امکان پذیر نمی‌باشد و علت‌های مختلف باعث ایجاد و تشدید آن می‌شوند. بیشتر نظافتچیان، آشپزان، کارکنان سرو غذا، آرایشگران، کشاورزان وکارگران ساختمانی، کادر درمان (پزشکان، پرستاران و دندانپزشکان)، مکانیک‌ها، کارگران صنایع چوب و کارگران معدن به آن مبتلا می‌‌شوند. گاهی آنقدر تشدید می‌شود که مانع فعالیت روزمره فرد می‌شود. باعث کاهش اعتماد به نفس فرد می‌شود و تاثیر منفی در روابط اجتماعی فرد دارد. اگزما مسری نیست و به فرد دیگر سرایت نمی‌یابد.

نشانه های اگزمای دست:

علائم اگزما شامل خارش، سوزش، قرمزی، درد، خشکی، پوسته ریزی، ترک و گاهی تاول است.

علل ایجاد اگزمای دست:

علل مختلف ژنتیکی (آتوپیک درماتیت)، تماس با مواد آلرژن و تحریک کننده در ایجاد آن دخالت دارند. در بسیاری موارد شناختن یک علت مشخص امکان پذیر نمی‌باشد و علت‌های مختلف باعث ایجاد و تشدید آن می‌شوند.

علل ژنتیکی

اختلال عملکرد سد پوستی، موتاسیون و از بین رفتن عملکرد فیلاگرین، اختلال چربی لایه شاخی پوست، عدم تعادل پروتئاز و مهارکننده پروتئاز در پوست، اختلال در تنظیم سیستم ایمنی، کاهش پپتیدهای آنتی باکتریال پوست از علل ژنتیکی هستند که منجر به درماتیت آتوپیک می شوند. اگزمای دست اکثرا اولین علامت و گاه تنها علامت درماتیت آتوپیک در بزرگسالان است.

تماس با مواد محرک:

هر کسی به مقدار کافی و مدت کافی با مواد تحریک کننده تماس داشته باشد، دچاردرماتیت تماسی تحریکی می‌شود. این پروسه از طریق فعال شدن سیستم ایمنی رخ نمی‌دهد. بلکه مواد تحریک کننده مستقیما باعث آسیب سلولی و از دست رفتن لایه های محافظ پوست و در نهایت اگزما می‌شوند. آب و مواد شوینده، مواد ضدعفونی کننده، سموم علف کش، بنزین، گازوئیل، گیاهان و دانه های گیاهی، خاک رس، گچ، رنگ، آرد، گوشت، چسب، تینر، نگه‌دارنده چوب، سیمان، آب سبزیجات، اسیدها و قلیاها، محلول‌های فر مو، محلول های بی رنگ کننده، گریس، حلال ها و مواد اکسیدان جز مواد تحریک کننده هستند. آسیب های فیزیکی و زخم های کوچک و سایش مکرر نیز باعث از دست رفتن لایه محافظ پوست و درماتیت تماسی تحریکی می‌شوند. 

اگزما

تماس با مواد آلرژن:

درماتیت تماسی آلرژیک یک نوع واکنش ایمونولوژیک پوست است و تنها در افرادی که قبلاً نسبت به ماده آلرژن حساس شده اند رخ می دهد. برای شناسایی عامل آلرژن می توان از پچ تست استفاده کرد.

تشخیص اگزمای دست:

برای تشخیص باید شرح حال دقیق گرفته شود. پرسیدن شغل و تفریحات فرد و اطلاع از موادی که فرد با آنها تماس دارد، لازم است.  اطلاع از سابقه بیماری های پوستی قبلی و معاینه دقیق کل پوست لازم است. بیماری هایی مثل پسوریازیس، عفونت قارچی دست، لیکن پلان و…. می توانند ظاهری شبیه اگزما داشته باشند. اغلب تشخیص بالینی است. در برخی موارد ممکن است آزمایشات تکمیلی مانند پچ تست، آزمایش قارچ و یا نمونه برداری پوست لازم باشد.

درمان:

اگزمای دست سیر طولانی و مزمن، همراه با دوره های عود و بهبود دارد. باید از مواد تحریک کننده و آلرژن دوری شود. البته در بسیاری از موارد امکان تغییر شغل و اجتناب کامل از مواد محرک وآلرژن وجود ندارد . درمان در جهت باز گرداندن عملکرد سد دفاعی و کنترل التهاب است. پزشکان متخصص برای درمان کرم کورتیکواستروئید موضعی، آنتی هیستامین خوراکی و مرطوب کننده و گاهی در موارد شدید کورتون خوراکی و حتی سایر داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی تجویز می‌کنند. باید بدانید که چند ماه طول می کشد تا ضایعات بهبود یابد. برای جلوگیری از عود، اقدامات مراقبتی (پرهیز و مواد محرک و آلرژن و استفاده از مرطوب کننده) بعد از بهبود ضایعات باید ادامه پیدا کند.

اگزمای دست

نکات مهمی که برای درمان و جلوگیری از عود اگزما باید رعایت کنید:

  • از آب ولرم و شوینده ملایم و بدون اسانس جهت شستشو استفاده کنید.
  • بعد از شستن دست ها به آرامی آنها را خشک کنید.
  • بلافاصله بعد از شستشو از مرطوب کننده استفاده کنید. تا رطوبت پوست حفظ شود.
  • از مرطوب کننده های چرب و بدون اسانس استفاده کنید.
  • همیشه یک مرطوب کننده را کنار سینک روشویی قرار دهید تا استفاده از مرطوب کننده بعد از شستن دستها را فراموش نکنید.
  • در طی روز هر موقع پوستتان خشک شد از مرطوب کننده استفاده کنید.
  • از پاک کننده های آنتی باکتریال به خاطر داشتن الکل و حلال اجتناب کنید.
  • برای کارهای خانه از دستکش نخی استفاده کنید.
  • وقتی با آب سروکار دارید روی دست کش نخی، دستکش وینیل (آشپزخانه) بپوشید.
  • اگه دستکش سوراخ شود، سریع باید آن را عوض کنید.
  • اگر عرق کردید باید دستکش را خارج کرده و اجازه دهید دستتان خشک شود، سپس دستکش جدید بپوشید.
  • وقتی با مواد غذایی سر و کار دارید از دستکش های یکبار مصرف استفاده کنید.
  • از فرد دیگری بخواهید که موهایتان را شامپو کند. یا با دستکش این کار را انجام دهید. دستکش را در ناحیه ساعد با باند ببندید تا آب وارد دستکش نشود.
  • مدت حمام خود را کم کنید. و بعد حمام فورا از مرطوب کننده استفاده کنید. تا رطوبت پوست حفظ شود.
  • در هنگام کار و شستشو انگشترتان را از دستتان خارج کنید.
  • از شستن ظرف و لباس با دست پرهیز کنید.
  • هنگام شب وازلین به دستتان بزنید و روی آن دستکش پلاستیک بپوشید. تا جذب کافی اتفاق بیفتد.
  • در محیط کار از دستکش هایی که آستر نخی و بیرونشان از جنس وینیل است، استفاده کنید.
  • مرطوب کننده و شوینده مخصوص خود را به سر کار ببرید و از آنها استفاده کنید.
  • محیط کار  و لباس کار خود را تمیز نگه دارید.
  • زخمهای دست خود را برای جلوگیری از نفوذ مواد محرک و آلرژن سریع پانسمان کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *