کهیر چیست و علائم آن کدام است؟
کهیر یک عارضه پوستی است. در هر سنی ممکن است رخ دهد. حدود ۲۰ درصد افراد در طول عمر خود حداقل یک مرتبه مبتلا به آن می شوند. در افراد آتوپیک شایعتر است. مطالعات نشان داده است که افراد مبتلا معمولا سابقه ابتلای یکی از اعضای خانواده به کهیر را دارند. که این امر نشانگر این است که عوامل ژنتیکی فرد را مستعد ابتلا به کهیر می کنند.
کهیر نوعی واکنش آلرژیک است. زمانی رخ می دهد که بدن در پاسخ به مواد آلرژن ماده ای به نام هیستامین ترشح می کند. هیستامین سبب گشاد شدن مویرگ ها، خروج مایع از درون رگ ها و ورود آن به فضای میان بافتی می شود. درنتیجه قرمزی، التهاب و تورم ایجاد می شود.
کهیر یک تورم قرمزرنگ با حاشیه مشخص و معمولا خارش دار است. سایز و شکل ضایعات متغییر است. ضایعات ممکن است بیضی یا گرد یا چند حلقه ای باشند. ضایعات ممکن است به طور یکنواخت قرمز باشند یا مرکز آنها سفید و اطراف آنها قرمز باشد. با فشار دست رنگ قرمز ضایعات از بین می رود. ضایعات در طی چند ساعت محو می شوند و ضایعات جدید ایجاد می شود. ضایعات اکثرا در عصر و شب تشدید می شوند. کهیر واگیردار نیست.
اگردوره بیماری کمتر از 6 هفته طول بکشد به آن حاد و اگر بیشتر از 6 هفته طول بکشد مزمن می گویند.
آنژیوادم چیست؟
کهیر ممکن است با تورم عمقی و دردناک پوست و مخاط همراه باشد که به آن آنژیوادم می گویند. ممکن است باعث ورم پلک ها شود و بیمار نتواند چشم هایش را باز کند. ممکن است لب و زبان و مخاط دهان متورم شوند و نفس کشیدن برای بیمار دشوار شود که در این صورت باید بیمار فورا به اورژانس مراجعه کند. ممکن است مخاط گوارشی و یا مثانه درگیر شوند و اختلال بلع، درد کولیکی شکم، استفراغ و اسهال ایجاد شود.
علل کهیر حاد
در نیمی موارد علت مشخص نیست. از میان علل شناخته شده؛ شایع‌ترین علت عفونتهای تنفسی فوقانی است. علل دیگر شامل داروها، غذاها (شیر، تخم مرغ، بادام زمینی، بادام، گردو، سویا، گندم، ماهی و صدف)، افزودنی های غذایی، مواد نگهدارنده در کنسروها و غذاهای فرآوری شده، گرده های گیاهی، مواد استنشاقی، مو و پر حیوانات، نیش حشرات، تزریق خون، پلاسما، ایمونوگلوبولین و رابر لاتکس هستند.
علل کهیر مزمن
بیشتر در زنان میانسال رخ می‌دهد. با وجود آزمایشات و بررسی های کامل حداکثر در 20 درصد موارد می توان علتی برای آن پیدا کرد. در 71 موارد همزمان کهیر فیزیکی نیز دارند. آسپرین و داروهای مسکن ( ایبوپروفن، دیکلوفناک، ناپروکسن، ایندومتاسین و کدئین)، پنی‌سیلین، انالاپریل، کاپتوپریل، تریاک و هروئین، الکل، بیماری تب دار و استرس بیماری را تشدید می‌کنند. در 30% موارد خود ایمنی در ایجاد آن نقش دارد. اگر تک تک ضایعات کهیری بیش از 24 تا 36 ساعت طول بکشد برای رد کردن واسکولیت کهیری باید بیوپسی انجام شود.
کهیر فیزیکی چیست؟
بدنبال یک محرک فیزیکی مثل فشار، سرما، گرما، نور و… ایجاد می شوند. شامل درماتوگرافیسم، فشاری تاخیری، کولینرژیک، سندرم انافیلاکتیک ناشی از ورزش، نوری، سرمایی، ناشی از تماس با آب، گرمایی و ناشی از ویبریشن هستند.
درماتوگرافیسم
در 5 درصد جمعیت ایجاد می‌شود. خاراندن یا خشک کردن بدن با حوله یا ترومای خفیف به پوست باعث ایجاد کهیر و خارش می شود. شروع آن ناگهانی است. در جوانان شایع تر است. ممکن است بدنبال عفونت ویروسی، درمان آنتی بیوتیکی بویژه پنی‌سیلین و استرس روحی ایجاد شود. اما در بیشتر موارد علت نامشخص است. درگیری مخاط و انژیوادم رخ نمی‌دهد. همراهی با بیماری داخلی ندارد. میانگین 2 تا 3 سال طول می‌کشد. اگر آبسلانگ را محکم روی پوست بازو یا پشت بکشیم در عرض 1 تا 3 دقیقه کهیرخطی به پهنای 2 میلی متر یا بیشتر ایجاد می‌شود.
کهیر فشاری تاخیری
بعد 2 تا 6 ساعت بعد از محرک فشاری ایجاد می‌شود. ضایعات 8 تا 72 ساعت باقی می مانند. دست و پا، باسن و تنه به طور شایع درگیر می شود. ایستادن، راه رفتن، لباس تنگ و نشستن طولانی روی سطوح سفت باعث ایجاد ضایعات می‌شود. تورم عمقی مکرر در یک ناحیه کلید تشخیصی است. میانگین سنی شروع اوایل دهه سی است. میانگین 9 سال طول می‌کشد. تب و لرز، سردرد و در مفاصل هم ممکن است همزمان رخ دهد. بیماری ممکن بویژه در افرادی که کار یدی انجام می‌دهند، ناتوان کننده باشد.
کهیر کولینرژیک
11 درصد افراد جامعه به آن مبتلا هستند. بیشتر در نوجوانان و جوانان رخ می‌دهد. مکانیسم احتمالی فعال شدن اعصاب سمپاتیک کولینرژیک غدد عرق است. 2 تا 20 دقیقه بعد از گرم شدن بدن در نتیجه ورزش، مواجهه با گرما یا استرس ایجاد می‌شود.
ضایعات قرمز و خارش دار گرد به اندازه 2 تا 4 میلی متر گرد ایجاد می‌شوند. متوسط 30 دقیقه طول می‌کشند. اکثرا خفیف است و باعث مراجعه به پزشک نمی‌شود.
کهیر سرمایی
در عرض چند دقیقه از تماس با سرما ایجاد شده و نیم ساعت طول می‌کشد. 2 تا 3 سال طول می‌کشد.
کهیر نوری
در نواحی در معرض نورایجاد می‌شود. در عرض چند دقیقه از مواجهه ایجاد می‌شود. در عرض کمتر از یک ساعت برطرف می شود. افراد جوان و زنان شایعتر است.
کهیر تماسی چیست؟
در عرض 30 تا 60 دقیقه از تماس با عامل مشخص ایجاد می‌شود. ممکن است در همان محل تماس باقی بماند و یا ممکن است گسترش یافته و جاهای دیگر بدن را نیز درگیر کند. حیوانات (jellyfish, caterpillars) ، گزنه، بنزوئیک اسید، سوربیک اسید، کلرید کبالت، رابر لاتکس، باسیتراسین، سیب زمینی، سیب و حنا از جمله موادی هستند که در تماس با پوست می توانند باعث ایجاد کهیر شوند.
بررسی آزمایشگاهی
در کهیر حاد معمولا بررسی ازمایشگاهی ضرورت ندارد. بیشتر بیماران خود به خود بهبود می‌‌‌یابند. اگر بر اساس شرح حال و معاینه علت پیدا نشد، آزمایشات ساده CBC,diff, ESR, LFT, U/A انجام می شود. اما در کهیر مزمن آزمایش کامل و بررسی عفونت های نهفته ضرورت دارد.
درمان کهیر چیست؟
در مواردی که کهیر همراه با افت فشار، تورم لب و زبان و مخاط دهان باشد باید فورا به اورژانس مراجعه کنید. درمان خط اول کهیر، آنتی هیستامین است. معمولا سعی می شود از نسل دوم آنتی هیستامین ها که خواب آلودگی کمتری ایجاد می کنند، استفاده شود. ستریزین، لوراتادین، فکسوفنادین جز آنتی هیستامین های نسل دوم هستند.
برای موارد مقاوم به درمان می شود از کورتیکواستروئید خوراکی و تزریقی، مونته لوکاست، داپسون، سیکلوسپورین، مایکوفنولات مفتیل، IVIG و متوتروکسات استفاده کرد.
داروی امالیزومب برای کهیر مزمن با علت نشناخته استفاده می‌شود. این دارو به صورت قابل توجهی علائم را در بیماران مبتلا کم می‌کند .