ریزش مو
ریزش مو یکی از شایع‌ترین علل مراجعه به متخصص پوست و مو است. در سر حدود صد هزار فولیکول مو وجود دارد. 90 درصد این موها در فاز رشد هستند. فاز رشد مو در سر بین 2 تا 6 سال طول می‌کشد. در حالت نرمال روزانه 50 تا 200 مو می‌ریزد. اما بلافاصله موهای جدید رشد می‌کنند و نازک شدن و کاهش تراکم مو رخ نمی‌دهد. ریزش مو هم در زنان و هم در مردان رخ می‌دهد. باعث ایجاد نگرانی و کاهش اعتماد به نفس در افراد می‌شود. برای درمان ریزش مو اول باید نوع وعلت آن مشخص شود.
انواع ریزش مو کدام است؟
- ریزش موی ارثی یا آندروژنیک آلوپسی
- آناژن افلوویوم یا ریزش ناشی از داروهای شیمی درمانی
- تلوژن افلوویوم یا ریزش ناشی از استرس‌های روحی، بیماری‌های جسمی، کمبودهای تغذیه‌ای و مصرف داروها
- آلوپسی آره آتا یا ریزش موی سکه‌ای
- تریکوتیلومانیا
- ریزش مو ناشی از کشش
- ریزش مو سیکاتریسیل یا همراه با اسکار
- عفونت‌های قارچی
ریزش موی ارثی یا آندروژنیک آلوپسی
از شایع‌ترین علت‌های ریزش مو است. شیوع و شدت آن با افزایش سن افزایش می‌یابد. در نژاد قفقازی 80 درصد مردان و 50 درصد زنان در سن 70 سالگی درجاتی از ریزش موی ارثی را تجربه می‌کنند. در ریزش موی ژنتیکی، فولیکول‌های مو حساس به هورمون مردانه آندروژن هستند. فاز رشد مو کوتاه می‌شود، موها نازک شده و در نهایت می‌ریزند. الگوی ریزش در زنان و مردان با هم متفاوت است. در مردان خط رویش جلویی مو عقب می‌رود. جلوی سر و شقیقه و وسط سرخالی می‌شود. اما موهای پشت سر و کناره حفظ می‌شود. در خانم‌ها موها در جلوی سر نازک شده و فرق سر باز می‌شود. البته در هر دو جنس، الگوی ریزش مو جنس مخالف ممکن است رخ دهد. در خانم‌های مبتلا به این نوع ریزش اگه همزمان علایم اختلال هورمونی مثل نامنظم بودن عادت ماهیانه، جوش صورت، ناباروری و موهای زائد وجود داشته باشد، آزمایش‌های هورمونی درخواست می‌شود. درمان قطعی کوتاه مدت برای این نوع ریزش وجود ندارد. درمان‌های هورمونی و محلول‌های ضد ریزش مو تجویز می‌شوند که باید طولانی مدت ادامه یابند. استفاده کوتاه مدت و یا نامنظم دارو فایده ندارد. در نهایت اگه ریزش زیاد باشد، کاشت مو انجام می‌شود.
آناژن افلوویوم یا ریزش مو ناشی از داروهای شیمی درمانی
داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطان استفاده می‌شوند، مواجهه با مواد شیمیایی مثل آرسنیک، تالیوم و بورون و رادیوتراپی باعث آناژن افلوویوم می‌شوند. ریزش مو منتشر و وسیع است. معمولا یک تا دو هفته بعد از اولین دوز شیمی درمانی شروع می‌شود. و بعد یک تا دو ماه شدیدتر می‌شود. این ریزش قابل برگشت است. 3 تا 6 ماه بعد از قطع دارو، مو مجدد رویش پیدا می‌کند.
تلوژن افلوویوم
موهای کل سر و حتی موهای بدن نازک شده و می‌ریزند. با کشیدن مختصر، موها کنده می‌شوند. تلوژن افلوویوم 3 تا 5 ماه بعد از استرس‌های روحی یا جسمی شروع می‌شود. بعد از زایمان، بیماری‌های تب دار، عفونت‌های شدید، بیماری‌های مزمن شدید، استرس‌های شدید و طول کشیده، بعد ازجراحی، سقط، کم کاری و پر کاری تیروئید، فقرآهن، سوتغذیه و رژیم‌های سخت ریزش مو رخ می‌دهد. مصرف داروهای ایزوترتینوئین، آسیترتین، ضد تشنج، ضد انعقاد، ضد تیروئید، اینترفرون الفا، پروپرانولول باعث ریزش می‌شود. قطع داروهای ضد بارداری نیز می‌تواند باعث ریزش شود.
درمان شامل شناسایی علت ریزش و درمان آن است. این ریزش معمولا به مرور زمان و با برطرف شدن علت زمینه‌ای به طور کامل در مدت چند ماه درمان می‌شود. یک فرم مزمن تلوژن افلوویوم در برخی خانم‌ها بدون علت زمینه‌ای مشخص رخ می‌دهد که بیش از 6 ماه طول می‌کشد.
تریکوتیلومانیا
در این نوع ریزش بیمار خودش موهایش را می‌کشد. ممکن است به خاطر عادت باشد یا در زمینه اختلالات روانپزشکی مثل اختلال کنترل تکانه، اختلال شخصیت، ناتوانی ذهنی یا جنون رخ دهد. مواردی که در شیرخوارگی و اوایل کودکی بویژه در پسرها اتفاق می‌افتد، بدون نیاز به درمان رفع می‌شوند.
بیمار نیاز شدید به کندن موها احساس می‌کند. شایع‌ترین محل درگیر سر است. اما ناحیه ابرو، مژه، صورت، اندام‌ها یا عانه نیز ممکن است درگیر شود. شکل ریزش مو نامنظم است. موهای شکسته به اندازه‌های مختلف در محل ریزش مو دیده می‌شود.
مشاوره با روان پزشک و رفتار درمانی و گاهی شروع داروهای روانپزشکی توصیه می‌شود.
آلوپسی آره آتا یا ریزش موی سکه‌ای
شیوع آن 0/1 تا 0/2 درصد است. زمینه ژنتیک در ایجاد و شدت آن نقش دارد. در 20 درصد موارد یکی از اعضای خانواده نیز مبتلا است. بیماری خودایمن است. سیستم ایمنی بدن به اشتباه به فولیکول موی خودش حمله می‌کند و آن را از بین می‌برد. اغلب به دنبال استرس‌های شدید رخ می‌دهد. همراهی با برخی بیماری‌ها مثل آتوپی، بیماری‌های خود ایمن تیروئید، ویتلیگو و بیماری التهابی روده در برخی موارد وجود دارد.
مشخصه آن وجود یک ناحیه گرد یا بیضی کاملاً بدون مو و بدون اسکار است. اغلب وسعت کمی از پوست سر یا ریش درگیر می‌شود. ممکن است مژه یا ابرو یا حتی موهای بدن هم درگیر شود. در صورتی که کل سر را درگیر کند آلوپسی توتالیس و در صورتی که موهای کل بدن را درگیر کند آلوپسی یونیورسالیس نامیده می‌شود. در ابتدای ریزش، موهای سفید نمی‌ریزند. در هنگام رویش مجدد ابتدا موهای سفید و خاکستری رویش پیدا می‌کند که در مدت چند هفته تا چند ماه تیره می‌شوند. اغلب بیماران به طور ناگهانی متوجه خالی شدن موها در ناحیه سر یا ریش می‌شوند. اضطراب زیادی برای بیمار ایجاد می‌شود. و اغلب در مورد امکان رویش مجدد مو نگران هستند. ناخن هم ممکن است در این بیماری درگیر شود. علائم درگیری ناخن شامل منقوط شدن، ایجاد شیارهای طولی متعدد و زبر شدن ناخن، شکنندگی ناخن، جدا شدن از بستر و به ندرت افتادن ناخن است.
سیر بیماری غیرقابل پیش بینی است. احتمال بهبود خود به خود و عود وجود دارد. معمولا مواردی که ریزش مو به صورت چند ناحیه مجزا است، در طی چند ماه با درمان‌های موضعی یا تزریق‌های داخل ضایعه بهبود می‌یابند. مواردی که کل موی سر یا بدن درگیر است یا مواردی که کل حاشیه پس سر درگیر است مقاوم تر هستند و احتمال عود بعد قطع درمان زیاد است.
ریزش مو ناشی از کشش
این ریزش ناشی از کشش زیاد است که اغلب در دختران جوان به دنبال بستن بسیار سفت موها و استفاده از شانه جادویی ایجاد می‌شود. موهای حاشیه سر به علت فشار بیش از حد به ریشه موها کنده می‌شوند. معمولا با ایجاد کست مو (ایجاد غلاف استوانه‌ای اطراف مو) همراه است. در صورتی که این کشش طولانی مدت ادامه یابد، متاسفانه فولیکول مو از بین می‌رود و ریزش مو دائمی و غیر قابل برگشت می‌شود.
عفونت‌های قارچی
عفونت‌های قارچی سر معمولا در کودکان ایجاد می‌شود. بعد از بلوغ نادر است. عفونت منجر به ریزش مو می‌شود. در صورت درمان به موقع، مو مجدد رشد می‌کند. در مواردی که التهاب شدید است و درمان با تاخیر انجام می‌شود احتمال ایجاد ریزش مو دائمی وجود دارد.
ریزش مو سیکاتریسیل یا همراه با اسکار
در برخی موارد، پوست سر ظاهر نرمالی ندارد. قرمزی، پوسته ریزی، دلمه، نازک شدن پوست، اسکار وجود دارد. در این موارد باید بیماری‌های التهابی مانند لیکن پلان، فرونتال فیبروزینگ آلوپسی، لوپوس پوستی، آکنه کلوئیدالیس و دایسکتینگ سلولایتیس را در نظر گرفت. تشخیص و درمان سریع و کنترل بیماری در مراحل اولیه بسیار اهمیت دارد. چرا که تاخیر درمان منجر به پیشرفت بیماری و ایجاد ریزش موی دائمی و غیر قابل برگشت می‌شود. در این موارد معاینه و نمونه برداری توسط متخصص پوست و مو باید انجام شود. داروهای جدی جهت کنترل بیماری شروع شود.
آیا کمبود مواد مغذی می‌تواند باعث ریزش مو شود؟
کمبود پروتئین و آهن در رژیم غذایی باعث ریزش موها و نازکی موها می‌شود. همچنین کمبود ویتامین د و زینک در ریزش مو نقش دارد.
آیا همه انواع ریزش مو با مصرف ویتامین درمان می‌شود؟
علل مختلفی برای ریزش مو وجود دارد. در برخی موارد نه همه آن‌ها، علت ریزش مو کمبودهای تغذیه است.
از چه شامپویی برای درمان استفاده کنیم؟
شامپوها تاثیر چندانی روی ریزش یا رویش مجدد مو ندارند. شامپو را براساس چرب یا خشک بودن مو انتخاب کنید. در صورت داشتن بیماری‌هایی مثل شوره و پسوریازیس از شامپوهای درمانی تحت نظر پزشک استفاده کنید.
آیا شستن زیاد باعث ریزش می‌شود؟
شستشوی زیاد موها باعث ریزش نمی‌شود. تعداد دفعات شستشو رو بر اساس چرب یا خشک بودن مو تنظیم کنید.
آیا سشوار یا اتو کردن یا استفاده از ژل و چسب مو باعث ریزش موها می‌شود؟
سشوار یا اتو کردن یا استفاده از ژل و چسب مو باعث ریزش نمی‌شوند. ولی استفاده زیاد از سشوار و اتو به ساقه مو آسیب می‌زند. باعث خشکی، وز شدن، شکنندگی و موخوره می‌شود.
درمان موخوره چیست؟
بخش زنده مو داخل پوست قرار دارد. ساقه مو بافت مرده است و قابلیت ترمیم ندارد. خشکی آب و هوا، اتو و سشوار، سایش ناشی از روسری و بالش، شانه کردن مو و شوینده‌های قوی باعث آسیب ساقه مو می‌شوند. درنتیجه موها وز شده، شکننده و دو شاخه شده و موخوره ایجاد می‌شود. باید موهای آسیب دیده را کوتاه کنید. سپس تلاش کنید که از ایجاد آسیب مجدد جلوگیری کنید. استفاده از اتو و سشوار را محدود کنید. از شوینده‌های ملایم استفاده کنید. بعد ازهر شستشو، ساقه مو را با روغن‌های گیاهی چرب کنید.
چرا با وجود اینکه موهای سر خود را کوتاه نمی‌کنیم، موها از حد خاصی بلندتر نمی‌شوند؟
طول موی هر فرد بستگی به ژنتیک و طول دوره رشد مو (آناژن) دارد. طول مدت دوره رشد موی سر بین 2 تا 6 سال متغییر است. موهای سر به طور میانگین یک سانتی‌متر در ماه رشد می‌کنند. با افزایش سن رشد مو کاهش می‌یابد. بیماری‌ها و کمبودهای تغذیه‌ای هم ممکن است رشد مو را کاهش دهند. در فردی که طول مدت دوره رشد موی سر 2 سال است، حتی اگر موهایش را کوتاه نکند، حداکثر طول موی سر او 24 سانتی‌متر خواهد بود. اما به ندرت برخی افراد طول مدت دوره رشد موی طولانی دارند. این افراد نیاز به کوتاه کردن مکرر مو دارند. چرا که اگر مویشان را کوتاه نکنند، تا نوک پایشان می‌رسد!!!.
علت سفید شدن مو چیست؟
با افزایش سن فولیکول‌های مو، سلول‌های تولید کننده رنگدانه را از دست می‌دهند. در نتیجه موها سفید می‌شوند. اما سفید شدن مو در هر سنی حتی در نوجوانان و افراد زیر 20 سال نیز ممکن است رخ دهد. در مطالعات نشان داده شده که کمبود ویتامین ب6، ب12، بیوتین، ویتامین د، ویتامین ای، مس، ذخایر آهن و کلسترول خوب با سفید شدن زودرس مو ارتباط دارد. ژنتیک و نژاد نقش مهمی در سفید شدن زودرس مو دارد. در سفیدپوستان سفید شدن قبل از 20 سالگی به عنوان سفید شدن زودرس در نظر گرفته می‌شود. عدم تعادل میان آنتی‌اکسیدان‌ها و استرس اکسیداتیو باعث ایجاد رادیکال‌های آزاد می‌شود. سلول‌ها آسیب می‌بینند و فرایند پیری آغاز می‌شود. بیماری خودایمن تیروئید با سفید شدن زودرس مو ارتباط دارد. استرس‌های روزمره نقش مهمی در سفید شدن مو دارند. احتمال سفید شدن مو قبل از 30 سالگی در افراد سیگاری دو ونیم برابر افراد غیر سیگاری است. پراکسید هیدروژن که در بسیاری ترکیبات رنگ مو استفاده می‌شود، مضر است و در سفید شدن مو نقش دارند.
آیا سفیدی مو درمان دارد؟
درمان قطعی برای سفید شدن مو وجود ندارد. شامپوها تاثیری در درمان سفیدی مو ندارند. مصرف ویتامین‌ها و مواد آنتی‌اکسیدان (میوه و سبزیجات تازه، چای سبز، روغن زیتون و ماهی) از بدتر شدن و پیشرفت سفیدی مو جلوگیری می‌کنند. غذاهای دریایی، تخم مرغ و گوشت منبع خوبی برای ویتامین ب12 هستند. شیر، ماهی سالمون و پنیر منبع عالی برای ویتامین د هستند. جگر گاو، عدس، بادام، شکلات تلخ و مارچوبه منبع خوبی برای مس هستند. ترک سیگار برای متوقف کردن فرایند پیری مهم است. استفاده از رنگ موهای گیاهی مانع آسیب بیشتر می‌شود.
سلام خانم دکتر وقت بخیر ، ببخشید یه سوال داشتم ؟ رشد ریش من بسیار کند است و کم پشت !راه حل این مشکل چیست ؟
محلول ماینوکسیدیل استفاده کنید اگر ریشه مو وجود داشته باشد موها تقویت میشه.
سلام وقت بخیر دکتر ببخشید من موهای خیلی پرپشتی داشتم ولی الان متاسفانه ریزش موهام زیاد شده و.موهام کم پشت راه حل چیه مشکل چی میتونه باشه؟؟؟
حضوری به مطب مراجعه کنید.
سلام خانم دکتر وقت بخیر
من 30سالم هست متاسفانه چند ساله شانه جادویی استفاده میکنم این باعث شده موهای سرم از هر دو طرف پشت گوشام کامل بریزه و الان اون قسمتها کامل طاس شده و هیچ مویی نداره کف سرم کامل صاف دیده میشه خیلی نگرانم لطفا درمان قطعی بفرمایید
کاشت مو
سلام
وقتتون بخیر
خانم دکتر من تقریبا سه هفته پیش مراجعه کردم
از اون موقع ماینوکسیدیل که تجویز کردید مصرف میکنم
ولی ریزش مو خیلی زیاد شده
میخواستم بدونم مشکلی نداره؟ این موهایی که الان میریزه
بعدا درمیاد؟
در هفته های اول استفاده از ماینوکسیدیل ریزش مو زیاد میشه بعدا موهای ضخیم تر جایگزین موهای ریخته شده می شود
سلام خانم دکتر وقت بخیر و تشکر از شما و آرزوی موفقیت روز افزون
بنده ۴۹سال دارم سه ماه پیش بصورت ناگهانی همه موهای سر و صورتم در مدت یک هفته تماما سفید شد و شروع ب ریزش شدید بصورتی ک ۹۰درصد موهای سر و صورتم ریخت البته روزهای اول بصورت سکه ای در ریش بود ولی ناگهان همه موها سفید شد در صورتی که قبلش ی تار موی سفید نداشتم ولی در عرض فقط دو هفته بر عکس شد و یک تار موی سیاه نبود و همه موها ریخت میشه راهنمایی بفرمایید …ممنون از شما
احتمال بیماری خود ایمنی وجود دارد. برای معاینه مراجعه کنید